Bambalwa abaculi abadumile emhlabeni wonke abangasho, sebedlule endleleni ende yokudala nempilo, mayelana nezindlu ezigcwele emakhonsathini abo lapho beneminyaka engama-93. Yilokhu isihlabani somhlaba womculo waseMexico, uChavela Vargas, esingaziqhenya ngakho.
U-Isabel Vargas Lizano, owaziwa yiwo wonke umuntu ngaphansi kwegama likaChavela Vargas, wazalwa ngo-April 17, 1919 eMelika Ephakathi, esifundazweni esincane saseCosta Rica.
Eseyingane, wayephethwe isifo esibi esithathelwanayo - uvendle (ukukhubazeka komgogodla wengane). Intombazane yacishe yalahlekelwa ukubona.
Ama-shaman aseMexico, aqala ukumelapha, akwazile ukusindisa umbono womculi wesikhathi esizayo ngamakhambi esintu.
Kusukela ebuntwaneni, uthando lwezingoma zomdabu lumbambe ngokungenakuguquleka. Lapho eneminyaka engu-14, waya eMexico eyozama inhlanhla endimeni yomculo. Wayefuna ukuthuthukisa amakhono akhe okudala ayingqayizivele kakade.
Ukudala uChavela Vargas
Lo mculi bekumele acije ikhono lakhe lokucula ezindaweni zokucima ukoma nasesiteji somgwaqo, lapho ebecula khona phambi kwabantu iminyaka eminingi. Futhi kuphela lapho esekhulile, ekubeni ngowesifazane oneminyaka engu-30 ubudala, waba umculi ochwepheshe.
Uthando lwakhe lwengoma yomdabu lwamsiza ukuthi akhe indlela entsha emculweni - i-ranchera. Ukuba umsunguli walesi sitayela, umculi wazuza izethameli eziningi zabalandeli.
Umgomo womculi onethalente onezifiso ezibalulekile wafinyelelwa - waqashelwa futhi wathandwa yizwe lokudala.
Phakathi neMpi Yezwe Yesibili, wavakashela izindawo eziningi, kwaze kwaba ngawo-1950. Ikusasa lamhlanganisa nabalingisi abadumile nabaholi bomculo baseHollywood.
Wakwazi ukuqopha i-albhamu yakhe yokuqala ethi Con El Cuarteto Lara Foster eneminyaka engu-42 kuphela.
Akazange aguqule isithombe sobuhlanga somfuyi amdalile, waqanjwa phakathi kwabalandeli njengowesifazane ogqoke i-poncho ebomvu..
Lesi sitayela sokugqoka sasifaneleka kakhulu izingoma ezenziwayo. Isitayela somculo asidalile cishe siyingoma yomdabu yabahlali bamapulazi aseMexico.
Izingoma ezithinta imizwelo, ezihehayo, ezinyakazisa igazi, azikwazi ukushiya noma yimuphi umlaleli engenandaba. Lezi izingoma ezikhuluma ngothando, imvelo, ukushisekela izwe.
Esiqongweni somsebenzi wakhe wokudala, wanyamalala isikhathi eside endimeni yomculo. Wayehlala ngokuthula nangesizotha eMexico.
Kodwa imvelo yomculo yaba nethonya layo. Futhi ngo-1990, waphinde wakhanya ezigabeni ezinhle kakhulu zomhlaba. Ushayelwa ihlombe amahholo omculo adume kakhulu eParis, New York, Barcelona naseMexico City.
Indlela encomekayo yokusebenza, izwi elijabulisayo, umdlalo weshashalazi ogqamile kwaklonyeliswa ngomklomelo wobukhosi ophakeme kakhulu waseSpain.
Umsebenzi wokulingisa
"Umuntu onethalente unekhono kukho konke!". Ngakho-ke kungenzeka futhi kuyadingeka ukuveza ithalenta lokuqala lomculi. Intshisekelo empilweni, ukusungula izinto, ukomela ulwazi olusha kwamenza washintsha indima yakhe okwesikhashana.
Isipho sikamqondisi odumile waseSpain uPedro Almodovar sokudlala efilimini yakhe ethi Imbali Yemfihlo Yami samukelwe ngesasasa.
Udlale ifilimu futhi waqopha amaphuzu omculo wayo. Ubungane bakhe obuseduze nomculi odumile waseMexico uFrida Kahlo, ukuhlala kwabo ndawonye endlini yomculi kwaba nomthelela omkhulu ekuthuthukisweni kobuntu bomculi.
Kamuva, isiphetho esinzima somculi odumile sakha isisekelo sesakhiwo sefilimu ethi Frida, lapho adlala khona indima enkulu.
Udlale kahle indima kaChavel efilimini ethi "Scream of a Stone" ngumqondisi waseJalimane uWerner Herzog. Khona-ke umdlali we-actress wadlala ochungechungeni lwethelevishini u-Premier Orfeon nakwamanye amafilimu amaningi.
U-Isabelle Vargas Lizano ungumbungazi ovelele
Ukuphila okumatasa okunjalo komuntu odumile wokudala kwavusa isithakazelo phakathi kwabezindaba, abaqondisi nabaqondisi. Abanye babo benza amadokhumenti mayelana nokulukwa okunzima kwempilo yomculi odumile.
Ekholelwa ukuthi amalungelo abesifazane baseMexico ayephulwa, walwela ukunwetshwa kwamalungelo abo. Ukungahlanganyeli ku-shamanism nemilingo, ngenxa yemisebenzi yakhe yokudala neyomphakathi, wathola isihloko se-shaman ehloniphekile.
Ngakho wanquma isizwe shamans, futhi ngokwazisa wamukela lesi sihloko udumo.
Incwadi yezikhumbuzo eyabhalwa nguye, futhi yakhululwa ngezigidi zamakhophi, yathengiswa yaphela ngaso leso sikhathi. Ibonisa imicabango ejulile kanye nokucabanga komdwebi.
Ukuqoshwa kwamakhonsathi nama-CD anezingoma zakhe kusathandwa kakhulu futhi kuthengwa abalandeli bekhono lakhe emhlabeni wonke. Ngokubona ukufaneleka kwakhe okungenakuqhathaniswa emhlabeni womculo, omunye wemigwaqo yaseSpain uqanjwe ngaye.
Ikhonsathi yokugcina yomculi
Kuze kube yizinsuku zokugcina zokuphila kwakhe isikhathi eside, wayematasa emisebenzini yokudala. Futhi lapho esekhulile wakwazi ukuqoqa indlu egcwele ekhonsathini enhloko-dolobha yaseSpain ngo-2012.
Abalandeli abashayela ihlombe umsebenzi wakhe kule khonsathi abakwazanga ngisho nokucabanga ukuthi babekhona ngobusuku bokugcina bokudala empilweni yomculi. Ezinyangeni ezimbili kamuva, inganekwane ecula izingoma zohlanga lwabantu baseSpanishi yayingasekho.
Eqashelwa njengomsunguli wendlela entsha yomculo wase-Mexico nezinhlobo zezingoma zohlanga, u-Chavela Vargas washumayela ubuhle nokuvela kobuhlakani babantu bakubo kuyo yonke impilo yakhe nomsebenzi wokudala.
Uthando lwesintu alukaze lwenzeke ngengozi, futhi akuwona wonke umculi noma umculi odumile othola ukuqashelwa okuphezulu nokwazisa ngobuciko njengoba kwaphawulwa ngesikhathi sokuphila kwakhe.